HISTORIA CECHU RZEMIOSŁ METALOWEGO I ELEKTRYCZNEGO W GRODZIE KSIĄŻĄT POMORSKICH OPARTA NA CZTERECH CECHOWYCH SZTANDARACH

Rzemiosło to najstarsza dziedzina ludzkiej działalności. Początki rozwoju polskiego rzemiosła to czasy wczesno piastowskie. Wtedy to ludzie zaczęli specjalizować się w konkretnych dziedzinach związanych z produkcją i wytwarzaniem. Pierwsze cechy zaczęły powstawać już w XIII wieku. Dla każdej organizacji ważna jest możliwość identyfikacji z symbolem rzemiosła.

W Szczecinie Cechy pojawiły się wkrótce po lokacji, gdy w 1243 r. miasto uzyskało prawo tworzenia organizacji cechowych. Do pierwszych i podstawowych cechów w gospodarce Szczecinaw 2 połowie XIII w. należały cechy rzeźników, piekarzy, szewców i tkaczy. W XIV w. nastąpiło stopniowe różnicowanie się szczecińskiego rzemiosła. Najstarsza zachowana księga miejska z 1305-1355 r. wymienia już 24-zawody rzemieślnicze wykonywane przez mieszkańców naszego miasta. Największe znaczenie w XIV w. mieli: piekarze, rzeźnicy, garncarze, szewcy, garbarze, tkacze, szkutnicy, browarnicy, młynarze, kuśnierze i kowale.

Organizacje cechowe dzieliły osoby do nich należące na trzy kategorie: mistrzów, czeladników i uczniów. Każda z tych kategorii miała różne prawa i obowiązki. Ponadto każdy cech posiadał wewnętrzny sąd nad swoimi członkami oraz pełnił funkcją militarną. Do tych ostatnich zadań należało obsadzanie - w czasie zagrożeń - wyznaczonych fragmenty murów miejskich członkami cechu. Na czele cechu stało najczęściej od 2 do 6 starszych cechu, a kandydat wstępujący do organizacji musiał być człowiekiem wolnym i posiadać obywatelstwo miasta.

Dane historyczne podają, że pierwsi rzemieślnicy przybyli do Szczecina już w kwietniu 1945 roku, by obejmować opuszczone i unieruchomione po wojnie warsztaty oraz fabryki. Aby zapanować nad rozwojem działalności rzemieślniczej i uniknąć błędów opracowano ramy organizacyjne.

I tak: 4 października 1945 roku odbyło się pierwsze zebranie organizacyjne, na którym powołano Cech Elektryków, 7 października 1945 roku powołano Cech Blacharzy i Instalatorów, a w grudniu 1945 roku powołano pierwszy Zarząd Cechu Ślusarzy. W latach 1946-47 powoływano następne Cechy Zawodowe takie jak: Cech Kowali, Mechaników i Optyków, Zegarmistrzów i Złotników
** Już w 1947r Cech Metalowców zakupił swój pierwszy sztandar na którym widnieje patron Rzemiosła św. Józef.
A już 02-02-1948r Cech Elektryków zakupił swój pierwszy sztandar na którym widnieje wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej do której Rzemieślniczy pielgrzymują zawsze w ostatnią niedziele czerwca.

Efektem tych działań był dynamiczny rozwój rzemiosła. Stale rosła liczba nowych zakładów rzemieślniczych. Powoływano nowe struktury organizacyjne rzemiosła m.in. spółdzielnie rzemieślnicze. Sprzyjający klimat dla działalności prywatnej trwał do 1948 roku, to jest do czasu rozpoczęcia tak zwanej "bitwy o handel".

Represje wobec rzemieślników w tym również członków naszego Cechu doprowadziły do likwidacji w 1951 roku branżowych Cechów Metalowców i Elektryków, a nieliczne zakłady tych branż decyzją administracyjną zostały włączone do Cechu Rzemiosł Różnych. W tym Cechu pod Zarządem komisarycznym pochodzącym z nominacji, a nie z wyboru, nieliczni nasi rzemieślnicy doczekali 1957 roku.
**Rzemieślniczy pokazali swoją wartość i godność,przywiązanie do wartości patriotycznych. Wywieszali flagi BIAŁO CZERWONE na swoich zakładach w dniu trzeciego maja. Wystawiali w oknach portret MARSZAŁKA w dniu jedynastego listopada.

W dniu 21 października 1957 roku odbyło się zebranie rzemieślników branży metalowej i elektrycznej, na którym powołano organizację pod obecną nazwą CECH RZEMIOSŁ METALOWYCH I ELEKTRYCZNYCH.
**Po połączenie dwóch cechów w jeden,Rzemieślniczy Cechu Rzemiosł Metalowych i Elektrycznych postanowili zakupić nowy sztandar. Jak opowiadali zrobili projekt sztandaru i okazali ten że projekt władzy zadanej-nadanej do akceptacji. Po otrzymaniu akceptacji przed wysłanie do wykonania nanieśli drobna,ale jak wielką zmianę. Orzeł który jest na sztandarze dodano koronę,małą to małą ale koronę. W spisie z natury ten że sztandar figuruje jako SZTANDAR ŚWIECKI. Pod tym sztandarem Rzemieślniczy naszego Cechu obchodzili uroczystości i jubileusze przez 50-lat.

W miarę upływu lat ujawniły się jednak niedoskonałości mechanizmów gospodarki krajowej podcinające korzenie podstawowej działalności rzemiosła. Ten niekorzystny stan uległ zahamowaniu w 1972 r. Po uchwaleniu w dniu 8 czerwca 1972 roku ustawy o wykonywaniu i organizacji rzemiosła, zaczęła systematycznie wzrastać ilość zakładów zrzeszonych w Cechu i na koniec 1979 wyniosła 633 zakłady.

Burzliwe lata 1980 -82 były dla naszych rzemieślników próbą nie tyle odporności na zakłócenie rytmu gospodarczego kraju, ile odporności psychicznej na to, co będzie z rzemiosłem. W ciągu lat osiemdziesiątych ilość zakładów zrzeszonych rosła i na koniec 1988 r. wynosiła 1460 zakładów.

W roku 1986 odbyły się mistrzostwa świata kowali w ATLANCIE, na które z rekomendacjami cechowymi został oddelegowany kolega Franciszek Wiśniewski. Członek naszego cechu zdobył mistrzostwo świata kowali. Tym samym Cech Rzemiosł Metalowych i Elektrycznych w Szczecinie może pochwalić się tym, iż ma w swoim gronie MISTRZA ŚWIATA.

Zniesienie z dniem 1 stycznia 1989 r. obowiązku zrzeszania się podmiotów gospodarczych w tym i rzemieślników spowodowało radykalny odpływ rzemieślników z Cechu. W 1989 r. deklarację dalszej - już dobrowolnej przynależności - do Cechu złożyło 700 rzemieślników, a więc niecałe 50% stanu z końca lat 80 tych. Lata 1990 - 95 to systematyczny ubytek rzemieślników z Cechu. 

Wprowadzona reforma szkolnictwa i niż demograficzny spowodowały, że gwałtownie spadła liczba pracowników młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego u naszych – i nie tylko naszych – rzemieślników. O ile w latach od 1997 do 1999 naukę zawodu w zakładach rzemieślniczych naszego Cechu kończy ponad 400 pracowników młodocianych, głównie w branży motoryzacyjnej, to aktualnie naukę zawodu pobiera jedynie około 70 pracowników na statusie młodocianego pracownika. Spadek zainteresowania nauką zawodu w zakładach rzemieślniczych spowodował również spadek ilości członków Cechu

W roku 2013 odbyło się kolejne cykliczne Walne Zgromadzenie Wyborcze, na który wybrano całkowicie nowe władze Cechowe. Nowo wybrany Zarząd Cechu postawił sobie następujące cele:

• wprowadzenie zmian organizacyjnych,
• uchwalenie nowego statutu dostosowanego do obecnych trendów zarówno rzemieślniczych, jak i kształcącej się w rzemiośle młodzieży,
• ściągnięcie młodzieży do nauki w rzemiośle,
• docenienie rzemieślników, którzy są na zasłużonych emeryturach,
• udzielanie pomocy i wsparcia zrzeszonym rzemieślnikom,
• nawiązanie współpracy ze szkołami branżowymi I stopnia,
• nawiązanie współpracy z władzami samorządowymi,
• umożliwienie zrzeszanie się przedsiębiorców prowadzących działalność inną niż rzemieślniczą.

Efektem prac Zarządu było powołanie Komisji Statutowej, której prace przyczyniły się do powstania nowego statutu, uchwalonego na Walnym Zgromadzeniu w roku 2015. Również na tym samym spotkaniu Delegatów Cechu, wszyscy zasłużeni emeryci – SENIORZY - otrzymali tytuł HONOROWEGO CZŁONKA CECHU.

Leży nam głęboko na sercu los rzemieślników. Aby rzemiosło mogło się udoskonalać i rozwijać musi mieć chętnych wśród uczniów szkół branżowych. Przyjęliśmy za punk honoru propagowanie i godne reprezentowanie rzemiosła. Jednym z pomysłów na zainteresowaniem młodzieży nauką zawodu w rzemiośle było zorganizowanie CECHOWYCH TARGÓW PRACY pod nazwą „ PRACA Z NAUKĄ ZAWODU”. Wspólnie z Dyrekcją Zespołu Szkół Rzemieślniczych przy ul. Chmielewskiego 19 na terenie szkoły zorganizowano w maju 2014 roku I Cechowe Targi Pracy. Patronat nad Cechowymi Targami objął Prezydent Szczecina Piotr Krzystek, a ich organizację współfinansował Zachodniopomorski Urząd Marszałkowski. Targi odniosły sukces, gdyż zainteresowanie młodzieży było ogromne, co przejawiało się w frekwencji.

Pojawiło się kilkudziesięciu pracodawców, którzy chętnie przyjmują uczniów na praktyczną naukę zawodu. Jednym z atutów uczestnictwa w targach była możliwość indywidualnego kontaktu osób poszukujących pracy z osobami ją oferującymi. Nawiązując bezpośredni kontakt z rzemieślnikiem można zadać mu szczegółowe pytania na temat specyfiki pracy, co pomoże w wyborze nauki i pracy zgodnej z osobistymi predyspozycjami.

Rok później - 8 maja 2015 r. przy ul. Basenowej 6, po raz kolejny odbyły się Cechowe Targi „Praca z Nauką Zawodu” zorganizowane przez Cech Rzemiosł Metalowych i Elektrycznych w Szczecinie. Targi na terenie firmy „INLOGIC” przyciągnęły młodzież z całego województwa. Podczas drugiej edycji wystawiło się znacznie więcej wystawców, niż w roku poprzednim. W oficjalnym otwarciu uczestniczył: Wiceprezydent Szczecina Piotr Mync, Wicemarszałek Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego Jarosław Rzepa, Przewodniczący Rady Miasta Artur Szałabawka, Prezes Izby Rzemieślniczej Małej i Średniej Przedsiębiorczości - Władysław Jefremienko, Prezes Zachodniopomorskiej Izby Rzemieślniczej i Przedsiębiorczości - Zbigniew Górnik, a także przedstawiciele mediów oraz wydziału szkolenia Izby Rzemieślniczej z Frankfurtu nad Odrą.

Główną ideą przyświecającą organizatorom było zorganizowanie spotkania pracodawców i nauczycieli z osobami wybierającymi kierunek własnego rozwoju zawodowego i poszukującymi pracy. Zadaniem Cechowych Targów jest pomoc młodzieży wkraczającej na rynek pracy w poszukiwaniu dalszej drogi kształcenia oraz bezpośredniego zatrudnienia, a także wsparcie w przekwalifikowaniu się zgodnie z potrzebami współczesnego i lokalnego rynku pracy.

W II cechowych Targach Pracy dodano możliwość uzyskania Dyplomu Czeladnika zarówno przez absolwentów gimnazjów jak i osoby dorosłe. Stworzono tym samym dodatkowe możliwości zdobycia konkretnych zawodów. Po raz pierwszy wystawiały się również szkoły zawodowe. Każdy chętny gimnazjalista miał sposobność porozmawiać ze swoim przyszłym nauczycielem. Ogromnym powodzeniem wśród gimnazjalistów cieszyły się konkursy na trenażerach, a także beatboxowy koncert członków Polskiej Fundacji Przeciw Uzależnieniom.

Druga edycja targów „Praca z Nauką Zawodu” pokazała, że zainteresowanie tego rodzaju wydarzeniami jest ogromne, a organizacja targów - bardzo potrzebna. W nowej rozbudowanej formie z udziałem szkół zawodowych zwiększono możliwości wyboru, a jednocześnie zwiększono szanse uzupełnienia braków specjalistów w wielu branżach na szczecińskim rynku pracy.

Rok 2017 to czas kolejnego wyborczego Walnego Zgromadzenia Członków Cechu, podczas którego, wybrano nowe władze Cechu.

Rzemieślnicy zrzeszeni w naszym cechu prowadzą zakłady, które są doceniane nie tylko na naszym rynku, lecz również za granicą oto kilka takich innowacji i osiągnięć, którymi warto się chwalić:

• potrafimy budować inteligentne domy,
• potrafimy wykonać nowy krzyż na dachu katedry szczecińskiej,
• naprawimy najbardziej zaawansowany technologicznie samochód,
• przywrócimy do życia zabytkowy motocykl,
• w naszych salonach fryzjerskich zmienimy wizerunek każdej chętnej osobie

W życiu każdego człowieka są chwile niezwykłe, które zapadają na stałe w jego świadomości. Takim doniosłym wydarzeniem dla Zarządu, Pracowników oraz rzemieślników było poświęcenie nowego sztandaru Cechu Rzemiosł Metalowych i Elektrycznych w Szczecinie. Ta długo oczekiwana przez nas uroczystość odbyła się 04. listopada 2017roku. Uroczystą Mszę Świętą i poświęcenie Sztandaru celebrował Kapelan Rzemiosła Zachodniopomorskiego ks. Maciej Pliszka oraz księża z zaprzyjaźnionych Parafii. Odczytany został Akt Poświęcenia Sztandaru ,który poświęcono w czasie kiedy: Metropolitą Szczecińsko-Kamieńskim jest abp. Andrzej Dzięga, Kapelanem Rzemiosła Zachodniopomorskiego jest ks. Maciej Pliszka, Chrzestną Sztandaru została Dyrektor Zespołu Szkół Rzemieślniczych p. Elżbieta Paprocka, Chrzestnym Sztandaru został Wiceprezydent Miasta Szczecin, p. Marcin Pawlicki, Prezesem Izby Rzemieślniczej MiŚP jest Władysław Jefremienko, Starszym Cechu Rzemiosł Metalowych i Elektrycznych Jest Grzegorz Mozga.

Ksiądz Kapelan przedstawiając sztandar jako symbol nauki, pracy dla dobra naszej ojczyzny oraz przynależności rzemieślników i uczniów do cechu podkreślił, że wydarzenie nosi znamiona uroczystości chrześcijańsko-patriotycznych. Ważnym elementem uroczystości było uczczenie symboliczną minutą ciszy pamięci tych wszystkich rzemieślników, którzy odeszli na zasłużony odpoczynek

Początek 2020 roku to bardzo trudny okres ze względu na wybuch pandemii koronawirusa, czyli SARS-COV 2, popularnie zwanego COVID19, która znacznie utrudniła nie tylko pracę ale i funkcjonowanie całego cechu. Jednakże nie pokrzyżowało to planów, jakie postawił sobie zarząd cechu i pomimo obostrzeń nadal wykonywał swoją pracę realizując zadania statutowe cechu.

Obecnie przygotowujemy się do uroczystości75-lat Cechu, która odbędzie się 04. czerwca 2022roku.

**Dzisiaj 04-06-2022r zaczyna się nowa droga w historii Cechu.

Ale spoglądając na te nasze CZTERY CECHOWE SZTANDARY i mam w pamięci uroczystości, w których uczestniczyło ponad 200 sztandarów,które rzemieślniczy trzymając w swoich spracowanych dłoniach,niosą z dumą i powagą. A te sztandary PRZEPRASZAM ZA TE SŁOWA czasami stare,zniszczone,wypłowiałe ale i te najnowsze zakupione w ostatni czasie,a na sztandarach widnieją SYMBOLE CHRZEŚCIJANSKIE, NASZ ZNAK RZEMIOSŁA, ORZEŁ Z KORONĄ I NAPIS BÓG HONOR OJCZYZNA ...i to właśnie było jest i niech pozostanie drogowskazem!